Onze taal is doordrenkt van spreekwoorden en gezegdes. Soms helemaal ingeburgerd in de spreektaal, soms afstammend uit een ver verleden en daardoor onbekend. Uit nieuwsgierigheid hebben we als beddengoedspecialist eens gekeken naar spreekwoorden over… uiteraard, slapen!
Oorsprong van spreekwoorden
Soms klinkt een spreekwoord zo vreemd dat je je afvraagt wat de herkomst van een dergelijk gezegde eigenlijk is. Hoewel dit vaak lastig te achterhalen is, hebben we van de volgende spreekwoorden over slapen toch een beknopte herkomst kunnen vinden:
- Slapen als een roos. In vroeger tijden werd dit vooral over slapende kinderen gezegd. Tijdens het slapen kregen zij rode blosjes op de wangen, oftewel ‘rozen op de wangen’. Het spreekwoord betekende dan ook eigenlijk ‘zo goed slapen, dat je eruitziet als een roos’.
- Onder zeil gaan. Dit spreekwoord sloeg op het hijsen van de zeilen van een schip. Je hees de zeilen en wie op datzelfde schip ging slapen, ging ‘onder zeil’.
- Met de kippen op stok gaan. Een spreekwoord dat stamt uit de tijd van voor de elektriciteit. Werd het donker, dan kon je in feite niets meer doen en ging je slapen – net als kippen die met het invallen van het donker op stok gingen om te slapen. Vandaag de dag staat het spreekwoord voor bijzonder vroeg gaan slapen.
- (Dat is een) ver-van-mijn-bed show. Een spreekwoord dat populair werd dankzij het gelijknamige televisieprogramma dat van 1978 tot 1992 werd uitgezonden. In dit programma werden onderwerpen over de derde wereld besproken, onderwerpen die dus letterlijk ver van je bed waren. De uitdrukking is na al die uitzendingen helemaal ingeburgerd geraakt en slaat meestal op iets waar je je niet mee bezighoudt.
- Een uiltje knappen. De oorsprong van dit spreekwoord, dat ‘een dutje doen’ betekent, is niet helemaal zeker. Enerzijds kan het verwijzen naar de vlindersoort ‘uiltje’: men zei dat men een vlindertje ging vangen, om te verbloemen dat men eigenlijk stiekem een dutje ging doen. Anderzijds kan het op de uil zelf slaan, een dier dat overdag slaapt. Als men een uiltje ging knappen, dan ging men dus net als de uil overdag even slapen.
Andere spreekwoorden over slapen
Hoewel we niet zo vaak stilstaan bij spreekwoorden, blijk je er in de praktijk vaak toch meer te kennen dan je in eerste instantie denkt. Deze spreekwoorden kwamen in ieder geval bij ons naar boven:
- Met het verkeerde been uit bed stappen betekent natuurlijk een slecht humeur hebben; een spreekwoord waar we vast allemaal wel ervaring mee hebben!
- Twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen: een relatie tussen twee mensen van een verschillend geloof is vaak gedoemd te mislukken
- Men moet zijn bed maken zoals men slapen wil: als je iets wilt bereiken ben je zelf verantwoordelijk
- Het geluk komt in de slaap: geluk komt op een moment dat je het niet verwacht
- Een gespreid bedje: alles is al voor je geregeld, vaak slaat dit op financiële zaken
- Je geweten in slaap sussen: iets voor jezelf goed praten
- Een gat in de dag slapen: lekker lang uitslapen.
Ken je nog meer spreekwoorden over slapen, laat het ons vooral weten!
