Je kent het wel: iemand in je omgeving is aan het gapen en plots staat jouw mond ook ineens wijd open. Gapen is aanstekelijk. En bij het lezen van deze blog is de kans groot dat je een geeuw probeert te onderdrukken of al lang en breed aan het gapen bent. Geeuwen is zo normaal dat we nauwelijks stilstaan bij de oorzaak. Maar waarom gapen mensen? En waardoor is het zo aanstekelijk? Een verschijnsel waar nog lang niet alles over bekend is.
Waarom geeuwen we eigenlijk?
We gapen vooral bij vermoeidheid en verveling. Wetenschappers hebben aangetoond dat gapen het meeste voorkomt rond de uren dat je in slaap valt en nadat je bent opgestaan. Evenals moeheid lijkt verveling onlosmakelijk verbonden met gapen. Uit een experiment onder studenten is gebleken dat 70% van hen meer moest gapen bij het kijken naar een stilstaan ttestscherm op tv dan bij het kijken naar videoclips.Jarenlang zijn meerdere hypotheses gevormd waarom mensen geeuwen, maar recentelijk is een nieuwe theorie geformuleerd. Deze populaire theorie stelt dat mensen zouden gapen om de hersenen te koelen ter bescherming tegen oververhitting. Uit een experiment van Gordon Gallup aan de universiteit van New York bleek de gaapfrequentie namelijk tot vrijwel nul te dalen als mensen koude lucht via hun neus inademden of als ze een ijskompres tegen hun voorhoofd hielden. Zelfs als de proefpersonen naar filmpjes van gapende mensen keken. We moeten dus minder snel geeuwen zodra we koude lucht inademen. Onderzoek aan de Universiteit van Albany toonde dezelfde resultaten. Op de vraag waarom we gapen als we moe of verveeld zijn hebben de onderzoekers echter geen antwoord.
Waarom gapen zo aanstekelijk is
Gapen is zo besmettelijk. De kans is groot dat jij bij het lezen van deze blog inmiddels al een paar keer gegaapt hebt, ook al ben je niet moe. Over de oorzaak van die besmettelijkheid bestaan verschillende hypotheses. Het merendeel van de wetenschappers vermoedt dat onze spiegelneuronen verantwoordelijk zijn. Dat zijn zenuwcellen in de hersenen die ons aansporen het gedrag van anderen te kopiëren. Hoe dichter je op emotioneel vlak bij elkaar staat en hoe groter de empathie is die je voor iemand voelt, des te aanstekelijker is het gapen van de ander.Gapen is niet alleen aanstekelijk voor mensen, maar ook voor dieren. Uit een onderzoek aan de Universiteit van Tokyo bleek dat honden veelal geeuwen als zij hun eigen baasje zien gapen. De honden reageerden minder vaak op onbekende gapers. Gapen zou dus een sociaal fenomeen zijn. Helaas bestaat er geen eenduidig antwoord op de vraag waarom mensen gapen. Hiervoor is meer onderzoek noodzakelijk.
Wist je trouwens dat we als baby’tje in de baarmoeder al beginnen met gapen? Dit ter ontwikkeling van onze hersenen. En dat jonge kinderen tot vier jaar juist minder worden ‘aangestoken’ door een gaap?
